κρητικό μέτρο

Στην αρχαία ελληνική μετρική, κ.μ. ονομαζόταν το μέτρο που αποτελείτο από παίωνες, είδος ποδών. Κάθε παίων συνίστατο από πέντε πρώτους χρόνους, δηλαδή από μία τρίχρονη θέση και μία δίχρονη άρση (U U U | U U). Το κύριο μετρικό σχήμα του πόδα αυτού αποτελείτο από δύο μακρές συλλαβές και μία βραχεία (– – U). Όταν όμως η βραχεία συλλαβή βρισκόταν ανάμεσα σε δύο μακρές (– U –), ο παίων ονομαζόταν κρητικός πόδας ή κ.μ. ή ακόμα και κώλο, που αποτελείτο από πόδες σε κ.μ. Εξάλλου, οι όροι κρητικές διποδίες, τριποδίες και πενταποδίες αναφέρονται σε στίχους που αποτελούνται από δύο, τρεις και πέντε κρητικούς πόδες. Το μέτρο ονομάστηκε κρητικό, επειδή το χρησιμοποιούσαν ιδιαίτερα στα ορχηστρικά άσματα (υπορχήματα), των οποίων αρχαιότατη κοιτίδα υπήρξε η Κρήτη. Από εκεί διαδόθηκε στη Σπάρτη, χάρη στον ποιητή Θαλήτα, και έπειτα στην υπόλοιπη Ελλάδα.